Chăn nuôi gà đang ngày càng phổ biến trong các hộ gia đình và trang trại nhỏ ở Việt Nam. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất mà người nuôi gà phải đối mặt là các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh tụ huyết trùng. Bài viết này Đá gà sẽ giúp bạn hiểu rõ về căn bệnh nguy hiểm này và cách bảo vệ đàn gà của mình.
Bệnh Tụ Huyết Trùng ở Gà Là Gì?
Bệnh tụ huyết trùng ở gà, còn được gọi là “bệnh gà toi” ở một số vùng miền, là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra. Vi khuẩn này thường tồn tại trong môi trường chăn nuôi và có thể gây bệnh cho gà ở mọi lứa tuổi.
Bệnh tụ huyết trùng có đặc điểm lây lan nhanh và gây tử vong cao trong đàn gà. Nó ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể gà, đặc biệt là hệ thống hô hấp và tuần hoàn. Khi bị nhiễm bệnh, gà có thể chết nhanh chóng, đôi khi chỉ trong vòng vài giờ mà không kịp thể hiện triệu chứng rõ ràng.
Điều quan trọng cần lưu ý là bệnh tụ huyết trùng không chỉ ảnh hưởng đến gà mà còn có thể lây lan sang các loại gia cầm khác như vịt, ngan, và thậm chí cả một số loài động vật có vú. Điều này làm cho việc kiểm soát và phòng ngừa bệnh trở nên phức tạp hơn, đặc biệt là trong các trang trại chăn nuôi hỗn hợp.
Bệnh tụ huyết trùng thường xuất hiện nhiều hơn vào mùa giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Đây là thời điểm gà dễ bị stress và sức đề kháng giảm sút, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh.
Nhận Biết Bệnh Tụ Huyết Trùng Qua Các Triệu Chứng
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh tụ huyết trùng ở gà là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời và hạn chế sự lây lan trong đàn. Tuy nhiên, do tính chất diễn biến nhanh của bệnh, việc phát hiện không phải lúc nào cũng dễ dàng. Dưới đây là các dấu hiệu chính mà bạn cần chú ý:
Thể quá cấp tính
Đây là thể bệnh phổ biến ở miền Nam Việt Nam. Gà bị bệnh ở thể này thường chết đột ngột mà không kịp thể hiện triệu chứng rõ ràng. Bạn có thể thấy gà đột nhiên ủ rũ, nhảy xốc lên, lăn ra và chết chỉ trong vòng 1-2 giờ. Với gà lớn từ 4-5 tháng tuổi, thời gian có thể kéo dài đến 1 ngày.
Thể cấp tính
Đây là thể bệnh phổ biến nhất. Gà bị bệnh sẽ có các triệu chứng sau:
- Sốt cao (42-43°C)
- Bỏ ăn, xù lông
- Chảy nước nhớt từ miệng, có bọt và lẫn máu
- Thở khó, nhịp thở tăng
- Tiêu chảy, phân trắng hoặc xanh
- Mào tím tái do tụ máu
Thể mãn tính
Thể này ít gặp ở các nước nhiệt đới như Việt Nam, nhưng có thể xuất hiện ở cuối thời kỳ dịch bệnh. Các triệu chứng bao gồm:
- Gà ủ rũ, lông xù, giảm ăn
- Khó thở, tiêu chảy phân vàng
- Viêm sưng khớp chân, gà đi què
- Chảy nước mũi, viêm kết mạc tiết dịch
- Sưng phù đầu
- Có thể bị vẹo cổ do viêm màng não
Ngoài ra, khi mổ khám gà bị bệnh, bạn có thể thấy các dấu hiệu như:
- Xuất huyết dưới da và ở các cơ quan nội tạng
- Gan sưng to, có các nốt hoại tử màu trắng xám hoặc vàng nhạt
- Phổi có màu nâu sẫm, có dịch viêm đỏ nhạt
- Các khớp xương sưng to, trong khớp có nhiều dịch màu xám đục
Việc nhận biết các triệu chứng này đòi hỏi sự quan sát kỹ lưỡng và thường xuyên đối với đàn gà. Bạn nên kiểm tra đàn gà ít nhất hai lần mỗi ngày, đặc biệt vào buổi sáng sớm và chiều tối. Chú ý đến những thay đổi trong hành vi, cách ăn uống và ngoại hình của gà. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy cách ly ngay những con gà có biểu hiện bệnh và liên hệ với bác sĩ thú y để được tư vấn cụ thể.
Xem thêm: Chặn Đứng Bệnh Sưng Phù Đầu Ở Gà: Giải Pháp Toàn Diện
Nguyên Nhân và Con Đường Lây Truyền Bệnh Tụ Huyết Trùng
Nguyên nhân chính gây bệnh tụ huyết trùng ở gà là do vi khuẩn Pasteurella multocida. Vi khuẩn này có thể tồn tại trong môi trường chăn nuôi và lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm:
- Đường hô hấp: Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể gà qua không khí, hít vào khi gà thở.
- Đường tiêu hóa: Vi khuẩn có thể có trong thức ăn và nước uống nhiễm bẩn, khi gà ăn uống sẽ bị nhiễm bệnh.
- Vết thương ngoài da: Những vết thương nhỏ trên da gà cũng có thể là con đường để vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
- Tiếp xúc trực tiếp: Gà có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với gà bệnh hoặc môi trường, dụng cụ chăn nuôi nhiễm khuẩn.
Vi khuẩn Pasteurella multocida thường tồn tại trong môi trường có điều kiện vệ sinh kém, thức ăn ẩm mốc, và khi gà bị stress do thay đổi thời tiết hay môi trường sống. Do đó, việc duy trì môi trường chăn nuôi sạch sẽ và ổn định là rất quan trọng để phòng ngừa bệnh tụ huyết trùng.
Phòng Ngừa và Điều Trị Bệnh Tụ Huyết Trùng Ở Gà
Phòng Ngừa
Phòng bệnh tụ huyết trùng ở gà cần được thực hiện liên tục và đồng bộ. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:
- Tiêm phòng vắc xin: Tiêm vắc xin phòng bệnh tụ huyết trùng cho gà là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất. Vắc xin giúp tăng cường hệ miễn dịch của gà, giúp chúng chống lại vi khuẩn Pasteurella multocida. Ở Việt Nam, thường sử dụng vắc xin vô hoạt phèn chua, tiêm dưới da với liều 1ml/con cho gà từ 25 ngày tuổi trở lên, miễn dịch kéo dài khoảng 6 tháng.
- Vệ sinh chuồng trại: Đảm bảo chuồng trại luôn sạch sẽ, khô ráo. Tăng cường vệ sinh máng ăn, máng uống và dụng cụ chăn nuôi hàng tuần. Khử trùng chuồng trại ít nhất 2-3 lần/tháng bằng các dung dịch sát khuẩn.
- Quản lý chăn nuôi: Tránh các yếu tố gây stress cho gà như thay đổi thức ăn, thời tiết đột ngột. Khi mua gà giống mới, cần cách ly ít nhất 30 ngày trước khi nhập đàn. Theo dõi sức khỏe của gà thường xuyên để phát hiện sớm bệnh.
- Bổ sung dinh dưỡng: Cung cấp đủ dinh dưỡng, vitamin, và khoáng chất trong khẩu phần ăn của gà. Sử dụng thêm các sản phẩm bổ sung chất điện giải và vitamin để tăng sức đề kháng cho gà, đặc biệt là trong các giai đoạn thời tiết thay đổi hoặc gà bị stress.
Điều Trị
Khi phát hiện gà bị bệnh tụ huyết trùng, cần thực hiện ngay các biện pháp điều trị sau:
- Sử dụng kháng sinh: Dùng các loại kháng sinh như MEBI-AMOXTIN AC hoặc TERRA-NEOCINE theo hướng dẫn sử dụng, thường là 1g/1 lít nước uống trong 5 ngày.
- Bổ sung chất dinh dưỡng: Tiếp tục bổ sung chất dinh dưỡng, chất điện giải và vitamin cho gà trong suốt quá trình điều trị cho đến khi gà khỏi bệnh hoàn toàn.
- Theo dõi sức khỏe: Quan sát và theo dõi sức khỏe của gà thường xuyên để phát hiện kịp thời các biến chứng hoặc dấu hiệu tái phát của bệnh.
- Tăng cường vệ sinh: Duy trì vệ sinh chuồng trại và môi trường xung quanh để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là một bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu người chăn nuôi áp dụng đúng các biện pháp phòng ngừa và điều trị nêu trên. Việc duy trì một môi trường chăn nuôi sạch sẽ, ổn định và thực hiện tiêm phòng đều đặn sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cho đàn gà.